Wiki დასაწყისი:ინტერნეტ ენციკლოპედია WIKIPEDIA(www.wikipedia.org) მსოფლიო ინტერნეტ სივრცის 10 ყველაზე პოპულარულ ინტერნეტ საიტების რიცხვშია. მისი შექმნით ხორცი შეესხანობელიანტი ეკონომისტის ფრედერიკ ჰაიეკის იდეას დეცენტრალიზებული ცოდნის სიკეთის შესახებ. მიდგომა „თავისუფალი ენციკლოპედია, რომლის შინაარსის რედაქტირება ყველას შეუძლია“-Wikipedia-ის საქმიანობის ძირითად ფილოსოფიას ასახავს.
Wikipedia-ის შემქმნელი ჯიმი უელსი მიუხედავად, იმისა რომ იგი არ ითვლება მდიდარ ადამიანად, ჟურნალ თაიმსის მიერ მსოფლიოს 100 ყველაზე გავლენიან ადამიანთა სიაშია შეყვანილი. ყველაფერი კი 2001 წელს დაიწყო, როდესაც გაჩნდა იდეა ისეთი მსოფლიოს არსებობის შესახებ, რომელშიც ყველა ადამიანს ხელი მიუწვდება კაცობრიობის მიერ შექმნილი ცოდნის უზარმაზარ მარაგზე. Wikipedia-ს დაარსებით რესპექტაბელური პროფესორების ექსკლუზიური უფლება -დაეწერათ სქელტანიანი ენციკლოპედიების შინაარსი, რიგით მომხარებელზეც გავრცელდა. ინტერნეტ ენციკლოპედიის პოპულარობამ, აკადემიური ენციკლოპედია „ბრიტანიკას“ პოზიციები შეარყია. დაარსებიდან რამდენიმე წელიწადში Wikipedia ინტერნეტ საძიებო სისტემების ყველაზე ხშირ შედეგად იქცა. „Wikipedia-ში წავიკითხე“-დილეტანტური ნათქვამიდან, მალე ცოდნის მიღების სერიოზულ წყაროდ იქცა.
ინტერნეტ მეწარმე
Wikipedia-ს დამფუძნებლის ჯიმი დონალდ უელსის ბიოგრაფია სხვებისგან განსხვავებულია. „ინტერნეტ როკ ვარსკვლავს“ ჯიმი უელსის, მეტსახელად „ჯიმბოს“ Wiki საქმიანობა ნულიდან არ დაუწყია და არც საათობით მჯდარა კომპიუტერთან Facebook-ის შემქმნელ მარკ ცუკერბერგის მსგავსად.
ჯიმბო, ჯიმი უელსი ალაბამის შტატის ქალაქ ჰანტსვილში დაიბადა. საშუალო განათლება დედის კერძო სკოლაში მიიღო. სკოლის განსხვავებულ თავისებურებას, სწავლების ლიბერალური მეთოდები წარმოადგენდა. მოსწავლე თავად ირჩევდა შესასწავლ მასალას და დროს, რომლის დათმობა სწავლისათვის სურდა. სკოლის წლებმა ჯიმის ობიექტურობისა და ლიბერტარიანელობისადმი სიმპათია ჩამოუყალიბა-სახელმწიფოს ჩაურევლობა მოქალაქეთა პირად ცხოვრებაში. ჰანსტვილის კერძო სკოლის მიდგომამ გაამართლა-ჯიმი წარმატებით ჩაირიცხა ობერნის, ალაბამისა და ინდიანას უნივერსიტეტებში, საფუძვლიანად შეისწავლა ფინანსები და 2000 წლამდე ოპციონებით ვაჭრობით მნიშვნელოვანი ქონებაც დააგროვა.2001 წელს ჯიმი ეუილსმა ლარი სანგერთან ერთად ინტერნეტ სივრცეში თავისუფალი ენციკლოპედია Wikipedia გაუშვა. ვირტუალური ღილაკის „რედაქტირების“ შექმნით სამყარო შეიცვალა. კალმის ინტელექტი ვირტუალურმა ინტელექტმა ჩაანაცვლა. საიტმა უფასო ინტერნეტ-ენციკლოპედიის ცარიელი ნიშა წარმატებით შეავსო და მის შემქმნელს მსოფლიო პოპულარობა მოუტანა.
სხვა საიტებისაგან განსხვავებით Wikipedia-ზე ვერ შეხვდებით, რომელიმე კომპანიის ან პროდუქციის რეკლამას. ინტერნეტ ენციკლოპედიის განვითარებისათვის 2003 წელს შეიქმნა ფონდი Wikipedia Foundation. ვიკი იმპერიის ერთადერთი რეალური წარმომადგენლობა არის ოფისი სან-ფრანცისკოში, სადაც 57 თანამშრომელი ემსახურება სერვერებს, პიარსა და პროექტში ფულის მოზიდვას. სახსრების მნიშვნელოვან ნაწილს Wikipedia შემოწირულობებით იღებს. პროექტმა Wikipedia მის შემქმნელს მილიარდები არ მოუტანა, მაგრამ ხელიდან გაშვებული ფული ნამდვილად ღირდა მსოფლიო აღიარებად.
Wiki მომავალი
რამდენიმე თვის წინ ნიუ-იორკში გამართულ სამიტზე ჯიმი უელსის მიერ წარმოთქმული სიტყვიდან: „მომავალი მსოფლიო მრავალენოვანი მსოფლიოა, ვიკიპედია 175 ენაზე არსებობს და შეუძლია 200 ენის მხარდაჭერა“.
მოამზადა: გ. ყუფარაძემ